warsztatlulecz1
Wiosenny czas up艂ywa szybciej 馃檪 i jeste艣my ju偶 po pierwszym terenowym warsztacie w Biotopie Lechnica! Pogoda szykowa艂a si臋 na ten „d艂ugi weekend” typowo karpacka i s艂absi fani prawdziwego spotkania z Natur膮 odpadli, ale grupa uczestnik贸w warsztatu, kt贸ra dotar艂a na prawy brzeg Dunajca w Pieninach, okaza艂a si臋 znakomita, radosna, pe艂na wiedzy, ch臋ci do dzia艂ania i inspiruj膮cych dyskusji. Dzi臋kuj臋 wszystkim za uczestnictwo, by艂y to jedne z najprzyjemniejszych warsztat贸w jakie prowadzi艂em!
warsztat1:17AgaPN
warsztat1:17boym
Warsztat1:17PN
Pierwsze dwie osoby dotar艂y ju偶 w pi膮tek 28 kwietnia, a wyjechali艣my z Biotopu 3 maja, by艂 to wi臋c jeden z najd艂u偶szych warsztat贸w wiosennych w (mojej) historii! Karpacka pogoda to mg艂y, wiatr, deszcz d艂u偶szy lub kr贸tszy, a czasem niebieskie niebo i s艂o艅ce. Nie wiem dlaczego tak wielu ludzi stawia na jednorodn膮 aur臋, kt贸ra w deklaracjach powinna sk艂ada膰 si臋 wy艂膮cznie z ostrego s艂o艅ca, ciep艂a i suszy. Wspania艂a przyroda Spisza (bo warsztat odbywa艂 si臋 na Zamagurzu, specyficznym, mikroregionie Spisza) bierze si臋 jednak wprost z „karpacko艣ci”, w tym tak偶e karpackiej aury. Warsztat obejmowa艂 trzy obszary (zar贸wno wiedzy jak i topograficznie…) i przygotowa艂em kilkana艣cie wariant贸w wej艣cia w nie, nie by艂o wi臋c problemu z p艂ynn膮 realizacj膮 zamierze艅 i pewnie 馃檪 oczekiwa艅! Etnobotanika terenowa to m贸j najstarszy spos贸b na warsztaty, ale do tego w tym roku doszed艂 skr贸cony kurs permakultury g贸rskiej, 艂膮cznikiem by艂o poznawanie zr贸偶nicowanych siedlisk i 艣rodowisk przyrodniczych i form krajobrazu. Te ostatnie, w naszych G贸rach Smoczych s膮 doskonale zr贸偶nicowane geologicznie. Pierwsze czego ucz臋 na moich warsztatach, to nie szukanie okre艣lonych gatunk贸w ro艣lin, a siedlisk i 艣rodowisk w jakich najprawdopodobniej je znajdziemy. Mikroklimat, geologia, obiegi wody, 艣rodowiska przyrodnicze, ekoton i efekt styku, to podstawy dla zrozumienia projektowania permakultury.
Najbardziej spektakularn膮 cz臋艣ci膮 warsztatu by艂y prace w Biotopie. Rozumiem, 偶e opory budzi koncepcja wykonywania roboty w ogrodzie, „za kt贸r膮 jeszcze trzeba p艂aci膰”, ale przychodzi taki moment, 偶e nawet najprzyjemniejsze dyskusje kawiarniane trzeba porzuci膰 na rzecz konkretnej, dobrze zaplanowanej, ale i wykonanej samodzielnie pracy. Warsztatowicze pracowali przy: 1/ tworzeniu 艣rodowiska m艂aki g贸rskiej / torfowiska, 2/ przebudowie murka kamiennego i poszerzenia grz膮dki o wymiarach ok. 3 x 1,5 m, 3/ budowie stopni na stromej 艣cie偶ce u艂atwiaj膮cej wej艣cie na jeszcze nie uprawian膮 cz臋艣膰 ogrodu, 4/ porz膮dkowaniu dw贸ch starych pryzm kompostowych, przekszta艂canych od 2016 roku na grz臋dy wzniesione.
G贸rskie spacery do okre艣lonych ro艣lin jakie mam do pokazania, przynios艂y spotkania, o kt贸rych wielu wytrawnych botanik贸w mo偶e jedynie pomarzy膰… Motywem przewodnim by艂o kilka wspania艂ych ro艣lin, a po艣r贸d nich: lulecznica krai艅ska Scopolia carniolica (kilka licznych stanowisk plus nasze w艂asne w Biotopie, kt贸rego genez臋 mo偶na us艂ysze膰 w wersji tekstowo-muzycznej na p艂ycie Throbbing Plants… a kilka os贸b pyta艂o, czy to TE ro艣liny!), 偶ywokost sercowaty Symphytum cordatum (okolice Biotopu nale偶膮 do tych niezwyk艂ych miejsc gdzie znajdziemy trzy gatunki 偶ywokost贸w!), zimowit jesienny Colchicum autumnale ( wiosenna forma z li艣膰mi i torebkami nasiennymi w imponuj膮cych ilo艣ciach!), chryzantema Zawadzkiego Dendranthema zawadskii (rarytas botaniczny, pieni艅ski endemit, ro艣lina jeszcze nie kwitn膮ca, ale z bardzo bliska!), lilia z艂otog艂贸w Lilium martagon (bardzo charakterystyczne formy jeszcze bez kwiat贸w!), czworolist Paris quadrifolia (w tym nasza specjalno艣膰 czyli formy o 2,3 i 5 li艣ciach… magiczne Wronie Oko !), listera jajowata Listera ovata (storczyk o bardzo charakterystycznym wygl膮dzie li艣ci), ciemierzyca zielona Veratrum lobelianum (utrwalenie prawid艂owej pisowni nazwy tej wspania艂ej ro艣liny, kt贸r膮 uparci botanicy wbrew 藕r贸d艂om i rozs膮dkowi zapisuj膮 „ciemi臋偶yca”… tak偶e co艣 o kichawicy, fajkach pasterzy i wszach…). Z ciemierzyc膮 jest nie tak prosto tak偶e i w sferze gatunkowej, bo wielu autor贸w sklania si臋 do tego, 偶e ciemierzyca zielona jest podgatunkiem ciemierzycy bia艂ej Veratrum album… a jest jeszcze ciemierzyca czarna Veratrum nigrum, kt贸ra nale偶y do grupy ro艣lin gin膮cych w Polsce…
VERATRUM NIGRUM
Podobna przygoda z nazywaniem ro艣lin spotka艂a pierwiosnk臋 lekarsk膮 Primula veris (officinalis), kt贸rej zmienia si臋 „p艂e膰” na m臋sk膮 form臋 – pierwiosnek, wbrew przyj臋tej zasadzie – „primulka”, a nie „primul”, a tak偶e wbrew temu, 偶e pierwiosnek to nazwa pewnego gatunku ptaka! Warsztaty w cz臋艣ci terenowej odbywa艂y si臋 po艣r贸d 艂an贸w pierwiosnek, kt贸re zabarwia艂y odleg艂e hale na pi臋kny, z艂oto-偶贸艂ty kolor! Siemiopalecznik b艂otny Comarum palustre okaza艂 si臋 bardzo intryguj膮cy dla wielu zorientowanych w zio艂olecznictwie! W kilku miejscach napotkali艣my kokorycz pust膮 Corydalis cava i przepi臋kn膮 kokoryczk臋 wielokwiatow膮 Polygonatum multiflorum. By膰 mo偶e, poza 艂anami lulecznicy, wycieczka do naturalnego drzewostanu cisowego Taxus baccata ( a jest to drzewo o niezwyk艂ych w艂a艣ciwo艣ciach… i nie chodzi mi o drewno na 艂uki, a o antyrakowo艣膰 substancji czynnych, brak 偶ywicy w drewnie, d艂ugowieczno艣膰, sk艂onno艣膰 do tworzenia „drzewo-lasu”….), by艂a najciekawszym elementem moich spacer贸w ro艣linnych. Po艣r贸d wielu innych ro艣lin, jeszcze dwie musz臋 wyr贸偶ni膰 – las z dzikim barwinkiem Vinca minor oraz kilka hektar贸w olszynki i zniekszta艂conego gr膮du z czosnkiem nied藕wiedzim Allium ursinum! Tam te偶 pokaza艂em jak robi si臋 etnobotaniczny wywiad terenowy z miejscowymi zbieraczami, kt贸rzy potwierdzili nowe zastosowanie czosnku w postaci „pesto” i nawet otrzymali艣my s艂owack膮 wersj臋 znanego tak偶e z Polski przepisu na domowe przygotowanie czosnkowego, karpackiego pesto! Na fotce Kasi Lewi艅skiej „pod艂膮czy艂em” si臋 razem z Pawlem … do zbioru sympatycznej grupki miejscowych pa艅… 馃檪
czosnek17PN
Wykorzystuj膮c dzie艅 bez deszczu, a na przek贸r obawom z pi臋knym s艂o艅cem i ciep艂y, wybrali艣my si臋 na nioeco dalsz膮 wypraw臋 etnobotaniczn膮 z elementami bioregionalizmu i pokazami terenowymi siedlisk, 艣rodowisk i ekoton贸w… ponad halami z pierwiosnkami i zimowitami, weszli艣my na zbocze, a p贸藕niej grzbiet i szczyty dw贸ch wzniesie艅 pieni艅skich, kt贸re przewy偶szaj膮 znane szczyty – Koron臋 (Trzy Korony) i Sokolic臋! By艂y to dwa szczyty z pierwszej tr贸jcy – Watrisko (1015 m n.p.m.) i Smerekovec (1012,8 m n.p.m.). ten ostatni zwany jest te偶 Vysok膮, ale to bardzo myl膮ce wobec tego, 偶e a偶 trzy szczyty wznosz膮ce si臋 w pobli偶u siebie bywaj膮 tak nazywane, w tym Vysokie Ska艂ki – najwy偶sza g贸ra Pienin (1050 m n.p.m.), na kt贸re nie weszli艣my po zobaczeniu jakie mrowie ludzi k艂臋bi si臋 na tym polsko-s艂owackim szczycie (Watrisko i Smerekovec le偶y na stronie SK). Wyprawa do trawertynowego jeziorka (nazywanego Kraterem – woda znakomicie relaksuj膮ca cia艂o, temperatura 22 stopnie, jeziorko w trawertynowym gejzerze o 艣rednicy 20 m i g艂臋boko艣ci 3 m) to sta艂e element moich warsztat贸w! Zwiedzanie plenerowej wystawy rze藕b z trawertynu zapewne utrwali艂o gar艣膰 geologicznych informacji o tej ciekawej skale i zjawiskach jakie trawertyn buduj膮.
Osobnym elementem o sta艂ym charakterze jest wizyta w Czerwonym Klasztorze. Klasztor i dzieje alchemika, botanika, lekarza, poszukiwacza minera艂贸w i jednego z pionier贸w bada艅 nad Pieninami i Tatrami tzw. Brata Cypriana, a nade wszystko Jego botanoteka (stara forma zielnika z zapiskami) dodaje ca艂kowicie innych wymiar贸w dla kilkudniowego pobytu na Zamagurzu i w Pieninach.
Dwa ma艂e elementy muzyczne (celebracja specjalnego miejsca na prze艂臋czy nad Havk膮 z pomoc膮 koncovki z drewna bzu czarnego oraz z inicjatywy Paw艂a gra na drewnianym gongu/dzwonie han (z rejestracj膮 w stylu field recordings), jest zapowiedzi膮 trzeciego filaru warsztat贸w w Biotopie – etnobotanika i permakultura wspierana b臋dzie przez eksperymentowanie z d藕wi臋kami i krajobrazem d藕wi臋kowym, a tak偶e tzw. sound walk-ami. Ruszamy z tym od jesieni!
Fotografii z warsztatu jest ju偶 bardzo wiele, a oczekuj臋 jeszcze zapowiedzianych… i ca艂kiem sporo z nich, to naprawd臋 doskona艂e uj臋cia, ale b臋d臋 je pokazywa艂 osobno, a w tym sprawozdaniu pokaza艂em te, kt贸re sp艂yn臋艂y do mnie jako pierwsze od Kasi Lewi艅skiej i Paw艂a Nowickiego (poza pierwsz膮 fot膮 lulecznicy). Bardzo Wam dzi臋kuj臋 (Kasia tak偶e ubieg艂a mnie robi膮c wpis o warsztatach na swoim blogu… !) !!!!!
Nast臋pny, otwarty dla wszystkich ch臋tnych, warsztat organizuj臋 w czerwcu – od 15 do 18 czerwca (czwartek wolny od pracy i szykuje si臋 „d艂ugi weekend”) i lista jest ju偶 prawie pe艂na… przemy艣lane zg艂oszenia prosz臋 kierowa膰 mailem: marek.styczynski@gmail.com