Problem małej ilości, albo wręcz braku wody, także występowanie długotrwałej suszy, która staje się szybko pewnego rodzaju nową normą klimatyczną, a także etyczny i ekologiczny problem zbyt wielkiego zużycia wody na potrzeby ogrodu, to są sytuacje z jakimi mamy już na stałe do czynienia i wszystko wskazuje na to, że będą się pogłębiały.
Od lat interesujemy się starymi technikami nawadniania, utrzymywania wilgoci w uprawach roślinnych w cieplejszych częściach Europu i dlatego Sycylia stała się naszym nauczycielem. Istnieją tam pozostałości całych podziemnych systemów rozprowadzania i magazynowania wody, a także niesłychanie ciekawe i inspirujące (także artystów, co się okazało podczas Manifesta w Palermo w 2018 r.) sposoby uprawiania drzew owocowych w rodzaju olbrzymich studni zagłębianych w ziemię dla uzyskania cienia, skraplania i zachowywania wody. Będę o tych systemach pisał w miarę ich testowania i badania, a wspomnę tylko, że w wielu innych obszarach świata, wymyślono wiele podobnych systemów i mamy co studiować i czym się ratować w czasach katastrofy ekologicznej. Nie ma już czasu na czekanie i przekonałem się o tym, gdy w przeciągu 20 minut wypompowałem (za pomocą wydajnej pompy elektrycznej) całą zawartość jednej z naszych studni w Biotopie Lechnica!
System olla (fon. „oja” ), to prosty sposób na utrzymanie stałej wilgotności ziemi w ogrodzie (ale także w pojemnikach, wielkich donicach itp. miejscach uprawy roślin) z pomocą nieglazurowanych naczyń glinianych, zakopanych w ziemi aż po górny otwór i napełnionych wodą. Istnieją obliczenia, które wskazują, że system ten pozwala oszczędzać nawet 90% wody zużywanej do podlewania roślin w ogrodzie, a przy tym jest łagodny (to nie strumień wody…) i trwały. Co jakiś czas uzupełniamy wodę w naczyniach, ale jej powolne oddawania przez ścianki z wypalonej, ale nie glazurowanej gliny, powoduje, że taka potrzeba pojawia się raz na dłuższy czas.
W Azji (Chiny, Iran, Indie), w Hiszpanii, w Czechach (tam istnieją już zawodowi wytwórcy naczyń olla), naczynia takie stosuje się od dawna i są łatwo dostępne, a także stosunkowo tanie. Ciekawe jest to, że naczynia tego typu – dzbany z gliny, mają wiele rozmaitych zastosowań, w tym muzyczne (Indie, Ameryka Południowa). Przeznaczyłem swoje muzyczne „garnki dwuotworowe” do naszej permakultury, w ramach „przetapiania armat na lemiesze”… To szerszy problem, ale miejsce na jego omówienie, to raczej http://www.magiccarpathians.com – jest bowiem więcej eksperymentujących muzyków, którzy obecnie zajmują się permakulturą, nie porzucając muzykowania, ale zmieniając formy uprawiania sztuki.
Bezpośrednim impulsem do pokazania tu systemu olla , stał się doskonały tekst w naszej ulubionej gazecie wydawanej na Słowacji – Doma v Zahrade (nr. lipiec 2019) i dwie reprodukcje jakie pozwalam sobie pokazać tutaj, pochodzą z tego właśnie pisma.
Dlaczego olla jest bardziej odpowiednie dla permakultury, niż zdalnie sterowane systemy nawadniania kropelkowego lub używanie wody z wodociągu? Jan Litvak (Naczelny wspomnianego pisma) wylicza w przytoczonym artykule: do 90% oszczędności wody, materiały do wytwarzania tego systemu są miejscowe, a pracę znajdują ludzie skupieni wokół permakultury, nie zużywa się dodatkowej energii, systemy sztucznego nawadniania nie przeszkadzają w pracach ogrodowych… Dodam od siebie, że liczy się także temperatura wody zdeponowanej w glinianym naczyniu zakopanym w ziemi (a nie zbyt zimna woda z wodociągu, lub zbyt ciepła z beczki na deszczówkę), ale może najważniejszy jest pozytywny wpływ tego systemu na zmiany klimatyczne poprzez uważne gospodarowanie wodą. Jeżeli założyć, że woda w glinianym systemie olla będzie pochodziła ze zmagazynowanych zasobów wody opadowej, to przy powolnym jej przenikaniu do ziemi okaże się, że jest to wspaniały, permakulturowy sposób na uprawę roślin w czasach gdy albo przez tydzień leje, albo przez miesiąc panuje susza, a wiele wskazuje na to, że miesiąc suszy będziemy wspominali jako złote czasy…
Jeżeli zaciekawiły Was nawadniające naczynia gliniane OLLA to zobaczcie tu: https://www.facebook.com/pg/zahradniOLLA.cz/about/?ref=page_internal
Zazwyczaj podziękowania tzw. czynnikom oficjalnym, są dość zdawkowe i nie dotykają sensu działania. W naszym wypadku możemy być dumni, że zaufanie jakim nas obdarzyli mieszkańcy Lechnicy i pan Starosta Jozef Musala, zaowocowało zaufaniem i życzliwością w czasie przygotowań do Wystawy. Bez tego zaufania i entuzjazmu szefa Stowarzyszenia Słowaków w Polsce, pana Ludomira Molitorisa i Jego współpracowniczek : pani Jolanty Korczyńskiej i pani Ewy Kozioł, takiego Wernisażu pewnie by nie było.
